Po naszym ostatnim wpisie, wiecie już, czego spodziewać się po wycieczce do Zadaru i jak zorganizować wyjazd. Dzisiaj skupimy się na zwiedzaniu. Przyjrzymy się dokładniej zabytkom, które koniecznie należy zobaczyć, będą na północy Dalmacji. Zaczynamy!

Zadar: zabytki

Kościół św. Donata (Crkva sv. Donata)

Na pewno kojarzycie taki okrągły kamienny budynek z czerwonym dachem, który pojawia się w absolutnie wszystkich reklamach Zadaru, łącznie ze zdjęciem wyświetlającym się na Google Flights. To właśnie kościół św. Donata, największy kościół preromański w Chorwacji. Rotunda została wybudowana w IX w., a do wzniesienia jej posłużyły fragmenty rzymskich budowli. W środku znalazły się też dwie oryginalne antyczne kolumny. Organizację budowy przypisuje się św. Donatowi właśnie. Jeśli pamiętacie z wpisu o Zadarze, Donat brał udział w delegacji do Karola Wielkiego. Niektórzy widzą tu powiązanie z kształtem kościoła, który przypomina katedrę w Aachen, czyli w siedzibie Karola (o Aachen napiszemy już niedługo).

Wiadomo, że jeszcze w XV w. kościół był wciąż kościołem, jednak już Wenecjanie przerobili budynek na magazyn, którą to tradycję kontynuowali Austriacy. Przed II wojną światową mieściło się tu muzeum archeologiczne, a obecnie odbywają się koncerty muzyki klasycznej.

Mimo, że – jak można oczekiwać od budowli preromańskiej – kształt kościoła jest prosty i dość prymitywny, brakuje w nim ozdób, rzeźb czy jakichkolwiek elementów religijnych, to panująca w środku tajemnicza atmosfera sprawia, że zwiedzanie jest niesamowitym przeżyciem. W dodatku budynek słynie z genialnej akustyki – dlatego odbywają się tam koncerty. Podsumowując, kościół św. Donata jest obowiązkowym punktem zwiedzania Zadaru, niezależnie od tego czy przyjechaliście z miłości do architektury czy głównie na plażowanie.

Kościół św. Donata: informacje praktyczne

Kościół św. Donata jest czynny codziennie od poczatku kwietnia do końca października. Godziny otwarcia zależą od miesiąca: kwiecień, maj, październik: 9.00-17.00; czerwiec, wrzesień: 9-21.00; lipiec, sierpień: 9-22.00. W pozostałych miesiąca zabytek jest zamknięty, ale można skontaktować się z Muzeum Archeologicznym i zapytać, czy jest możliwość otwarcia. Wejście kosztuje 20 kun dla dorosłych i 12 kun dla uczniów/studentów.

Katedra św. Anastazji (Katedrala sv. Stošije)

Katedra św. Anastazji stoi tuż obok kościoła św. Donata i jest największym kościołem w Dalmacji. Choć wygląda na znacznie nowszą niż kościół, w rzeczywistości pierwsza chrześcijańska świątynia stanęła w tym miejscu już w IV w. Święty Donat sprowadził do kościoła prochy św. Anastazji i postawił jej sarkofag, od tego czasu Anastazja jest patronką katedry. W XI i XII w. kościół poddano znaczącej przebudowie. Podczas oblężenia Zary – jak wtedy nazywano Zadar – podczas czwartej krucjaty (o czym pisaliśmy już wcześniej; swoją drogą, to ciekawa historia i warto ją znać) świątynię doszczętnie zniszczono a odbudowa trwała całe sto lat. Udało się jednak zachować kilka zabytkowych elementów: mozaika z V w. na podłodze, krypta z wieku XII i marmurowe siedziska z tego samego okresu. Wnętrze katedry nie ma tak mistycznego charakteru jak kościół św. Donata, ale jest ważnym zabytkiem i stanowczo polecamy ją zwiedzić.

Katedra św. Anastazji: informacje praktyczne

Katedra czynna jest codziennie od 9.00 do 20.00. Wstęp do niej jest darmowy, ale należy unikać zwiedzania w czasie mszy: w niedziele o 9.00, 11.00, 19.00, w soboty o 9.00, w pozostałe dni o 19.00.

Dzwonnica katedry św. Anastazji

Dzwonnica jest co prawda częścią katedry, ale celowo opisujemy ją osobno. Stoi ona bowiem dokładnie obok kościoła św. Donata i zupełnie do niego nie pasuje. Prawdę mówiąc, dzwonnica w tym miejscu wygląda, jakby postawił ją ktoś bez smaku i bez pomyślunku. Co nie oznacza, że nie jest ładna, wręcz przeciwnie. Pierwsze piętro pochodzi XV w., natomiast reszta została dobudowana dopiero w 1893 r. Na wieżę można wejść. Z góry roztacza się widok na stare miasto i morze, stąd też najlepiej wygląda bizantyjski kościół św. Donata.

Dzwonnica katedry: informacje praktyczne

Dzwonnica czynna jest w tych samych godzinach co katedra, w step kosztuje 15 kun.

Rzymskie forum

Najpopularniejszego obrazu Zadaru dopełnia rzymskie forum, z którego wyrasta kościół św. Donata i dzwonnica katedry. W czasach rzymskich forum było centralnym punktem miasta. To tutaj odbywał się handel, znajdowały się liczne sklepy, a także świątynia. Całość otoczona była ozdobnymi portykami i kolumnami. Czasy świetności trwały około 300 lat. Po upadku Rzymu forum funkcjonowało nadal, aż do VI wieku, kiedy w wyniku trzęsienia ziemi zostało całkowicie zrujnowane. Niektóre części zostały użyte podczas wznoszenia innych budowli – do powstającego kościoła św. Donata na przykład daleko nie było :). Część ruin pozostała do naszych czasów. Dzisiaj forum to przede wszystkim atrakcja turystyczna i miejsce spotkań, jeden z ulubionych fotospotów. Szczególnie pięknie wygląda wieczorem, kiedy jest odpowiednio podświetlone.

Kościół i klasztor franciszkanów (Crkva i Samostan sv. Frane)

Klasztor franciszkanów jest zdecydowanie mniej popularny niż zabytki, które opisaliśmy do tej pory. A szkoda, bo chociaż z zewnątrz wygląda skromnie – żeby nie powiedzieć „biednie” – to w środku kryje prawdziwe skarby. Jest też dobrze przygotowany dla zwiedzających. Budowla powstała w 1280 r. i jest najstarszym gotyckim kompleksem religijnym w okolicy. Pamiętacie historię o oblężeniu Zadaru przez krzyżowców w 1202 r.? Mieszkańcy wywiesili wówczas na murach duży drewniany krzyż, żeby widać było, że miasto jest chrześcijańskie. Jak wiemy, nie uratowało to Zary przed splądrowaniem, natomiast krzyż się zachował i można oglądać go do dziś w klasztorze franciszkanów właśnie.

Ponadto, klasztor słynie ze zbiorów swojej biblioteki, luksusowej zakrystii i bardzo bogato zdobionego chóru. W XIV w. to właśnie tutaj zawarto pokój w Zadarze między Wenecjanami a królem węgiersko-chorwackim. Całość kompleksu należy zobaczyć, jeśli lubicie zwiedzanie. Jeśli przyjechaliście do Zadaru głownie na plażowanie, raczej odradzamy.

Klasztor franciszkanów: informacje praktyczne

Klasztor jest czynny codziennie od 9.30 do 18.00, a wstęp kosztuje 15 kun.

Plac Pięciu Studni (Trg Pet Bunara) i resztki fortyfikacji

Plac Pięciu Studni opisywany jest w większości relacji z Zadaru, więc i my go opiszemy. Z góry zaznaczamy, że miejsce jest ciekawe, ale nie porywające.

Nazwa placu pochodzi od pięciu studni, które wybudowano w 1574 r. i które stoją po dziś dzień. A wybudowano je zgodnie z bardzo konkretnym założeniem. Otóż pod koniec XVI w. Zadar zagrożony był atakiem ze strony Turków. Spodziewano się długiego oblężenia, którego konsekwencją byłby brak dostępu do wody pitnej. W ramach przygotowań wybudowano w tym miejscu cysternę z wodą oraz pięć studni do czerpania owej wody. Studnie zachowały się do dziś, tyle że jako atrakcja turystyczna. Po drugiej stronie placu stoi Wieża Kapitańska (Kapetanova kula). Jest to jedyna zachowana wieża z oryginalnych, XIII-wiecznych fortyfikacji miasta. Lokalizacja studni i cysterny nie była więc przypadkowa – chodziło o zabezpieczenie dostępu do wody przez wrogiem, tak więc bliskość murów obronnych była znakomitym pomysłem. Przez pewien czas wieża służyła jako więzienie, a dziś znajduje się tu niewielka galeria sztuki.

Obok placu można odpocząć w parku miejskim. Można też przejść w stronę wody, do Bramy Lądowej (Kopnena Vrata). Bramę wybudowano w XVI w., w czasach weneckich. Stąd też wyrzeźbiony w jej centrum lew św. Marka – symbol Wenecji. Pod lwem widoczny jest również patron Zadaru – jadący na koniu św. Chryzogon. Brama Lądowa była głównym wjazdem do miasta, dlatego jest tak okazała. Znajdująca się po przeciwnej stronie Starego Miasta Brama Morska jest znacznie mniej reprezentacyjna.

Zadar: Podsumowanie

Najważniejsze atrakcje Zadaru da się odwiedzić w ciągu jednego dnia. Miasto jakie takie nas nie porwało, ale jego zabytki – już tak.

Jeśli szukacie więcej pomysłów na wyjazd do Chorwacji, cały plan naszej podróży możecie znaleźć tutaj. Do zobaczenia w kolejnym chorwackim mieście!